Almanya’nın kasım ayından itibaren yürürlüğe girecek yeni göç yasası hakkında bilinmesi gerekenler

Avrupa Birliği dışından vasıflı işçilerin Almanya’ya gelişini kolaylaştıracak yeni göç yasasının kasım ayından itibaren kademeli olarak yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Alman hükümeti geçtiğimiz temmuz ayında yasaya nihai onayı vermişti. Yeni “nitelikli iş gücü göçünü geliştirme yasası” Kasım 2023, Mart 2024 ve Haziran 2024 tarihlerinde, üç aşamada uygulamaya konulacak. 

Yeni yasa niteklikli yabancı işçileri ülkeye çekmeyi ve ülkedeki iş gücü açığıyla mücadele etmeyi amaçlıyor.

Yeni düzenlemelerin, üçüncü ülke vatandaşlarının Almanya’da çalışmasını kolaylaştıracağı düşünülüyor. Bu sayede Almanya’daki AB vatandaşı olmayan işçi sayısı yılda 60 bin kadar artabilir.

Nitelikli Göçmenlik Yasası’nda yapılacak reformlar özellikle mesleki eğitim almış çalışanlara odaklanıyor. Üniversite mezunu kalifiye profesyoneller için mevcut kurallar da gevşetilecek.

Almanya göç politikalarını neden değiştiriyor?

Avrupa’daki pek çok ülke gibi Almanya da kalifiye işçi açığıyla karşı karşıya.

İstihdam Araştırmaları Enstitüsü (IAB), 2022 yılında Almanya genelinde 1,74 milyon boş pozisyon olduğunu tespit etti. Böylece ülkedeki iş gücü açığı tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı.

Geçtiğimiz yıl temmuz ayında personel sıkıntısı Münih merkezli araştırma enstitüsü IFO’nun anketine katılan tüm şirketlerin neredeyse yarısını etkiledi ve faaliyetlerini yavaşlattı.

Bu boşluğun AB dışından nitelikli işçilerle doldurulması umuluyor. Ancak şu anda mevcut bürokrasi ülkenin göç sürecini yavaşlatıyor.

Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, 17 Ocak 2023 tarihinde Dışişleri Bakanlığı’nda (BfAA) düzenlenen bir basın toplantısında, vize sürecinin modernize edilmesinin “süreci alt üst etmek” anlamına geleceğini söyledi.

Baerbock, Şansölye Olaf Scholz ile birlikte bürokrasinin kaldırılması ve sistemin dijitalleştirilmesi üzerinde durdu.

Şansölye Scholz ise “Geleceğimizi, ekonomimizin verimliliğini ve sosyal güvenlik sistemlerimizin etkinliğini ancak elimizin altında yeterli sayıda kalifiye işçi bulunması halinde garanti altına alabileceğimizi biliyoruz.” şeklinde konuştu. 

Scholz, “Avrupa Birliği içinde bu o kadar da zor değil çünkü serbest dolaşım var. Dünyanın geri kalanı açısından daha büyük bir zorluk.” diye ekledi.

Almanya vasıflı yabancı işçileri nasıl çekmeyi planlıyor?

Almanya kalifiye eleman sıkıntısını yeni bir ‘fırsat kartı’ ile gidermeyi umuyor.

‘Chancenkarte’, gerekli becerilere sahip işçilerin Almanya’ya daha kolay gelmelerini sağlamak için puan tabanlı bir sistem kullanacak.

Çalışma Bakanı Hubertus Heil tarafından ülkenin iş gücü açığını gidermek için önerilen stratejinin bir parçası olan bu sistem, Almanya’da henüz bir iş sözleşmesi olmayan kişileri hedefliyor.

Puana dayalı sistemde nitelikler, mesleki deneyim, yaş, Almanca dil becerileri ve ülkedeki aile üyeleri gibi Almanya ile olan bağlar dikkate alınacak.

Her yıl, hangi sektörlerin işçiye ihtiyacı olduğuna bağlı olarak kotalar belirlenecek.

 Programa başvurmak için aşağıdaki dört kriterden üçünün karşılanması da gerekiyor:

• Bir diploma ya da mesleki eğitim,
• Üç yıllık mesleki deneyim,
• Dil bilgisi veya daha önce Almanya’da bulunmuş olmak,
• 35 yaş ve altı olmak.

Şu an AB vatandaşı olmayanların çoğunun Almanya’ya taşınabilmeleri için bir iş teklifi almaları gerekiyor. İş arayanlar için bir vize zaten mevcut ancak ‘fırsat kartının’ Almanya’da iş bulmak isteyen insanlar için işleri daha kolay ve hızlı hale getirmesi bekleniyor.

Vize anlaşması olan bazı ülkelerin vatandaşları halihazırda 90 günlüğüne Almanya’ya vizesiz giriş yapabiliyor ancak sadece kısa süreli işler bulmalarına izin veriliyor.

Fırsat kartı, insanların yurt dışından başvurmak yerine ülkeye gelip iş veya çıraklık eğitimi aramalarına  olanak tanıyacak. Başvuru sahiplerinin bu süre zarfında geçim masraflarını karşılayabileceklerini kanıtlayabilmeleri gerekiyor.

Programın kesin ayrıntıları henüz resmiyet kazanmadı. Fırsat kartının en azından 2023’ün sonuna kadar kullanıma sunulması beklenmiyor.

Almanya’nın göç politikalarındaki temel değişiklikler neler?

İlk olarak yeni sistem, üniversite diploması yerine mesleki deneyime sahip kişilerin Almanya’ya gelip çalışmasını kolaylaştıracak.

İkincisi, Almanya çalışanların kendi ülkelerinde tanınan mesleki niteliklerine ya da iş deneyimlerine daha açık hale gelecek. Halihazırda hangi nitelikleri tanıyacağı konusunda katı davranıyor.

Üçüncü olarak, iş teklifi almayanların fırsat kartı aracılığıyla Almanya’da iş aramaları kolaylaşacak.

Diplomalı ya da mesleki eğitim sertifikalı kalifiye işçilerin iş ararken bir yıl boyunca ülkede kalmalarına, tam zamanlı iş ararken haftada 20 saate kadar çalışmalarına izin verilecek.

İş teklifi alan ve tanınmış bir diplomaya sahip kişiler için de kurallar hafifletilecek. Maaş eşikleri düşürülecek, işçilerin ailelerini Almanya’ya getirmeleri kolaylaştırılacak ve daimi oturma izni almak daha kolay olacak.

Almanya’da personel açığı en çok hangi sektörleri etkiliyor?

Almanya özellikle vasıflı zanaatkârlar, elektrik mühendisleri, bilişim uzmanları, bakıcılar, hemşireler, gastronomi ve konaklama uzmanları arıyor.

IFO’nun yaptığı bir ankete göre hizmet sektörü, özellikle de konaklama ve etkinlik sektörü işçi sıkıntısından en çok etkilenen sektör.

Bu sektörü depolama ve saklama, hizmet sağlayıcılar ve imalat -özellikle gıda, bilgi işlem ekipmanları, makine ve metal imalat sektörleri- takip ediyor. Birçok perakende işletmesi, inşaat şirketi ve toptancı da personel açığı olduğunu bildiriyor.

Alman haber kanalı DW’ye göre, ilgili iş deneyimine sahip bilgi teknolojileri uzmanları, üniversite diplomasına sahip olmasalar bile AB mavi kartlarını alabilecekler.

Hükümetin internet sitesinde listelenen, diğer talep gören meslekler arasında doktorlar ve bilim insanları yer alıyor. Daha önce de metalürji işçileri ve inşaatçılarda eksiklik olduğu bildirilmişti.

Vasıflı işçi açığının en düşük olduğu sektörler ise ilaç ve kimya sektörleri. Otomotiv ve makine mühendisliği sektörleri de diğer sektörlere göre daha az sıkıntı çekiyor.